راهنمای کامل سرمایه‌گذاری در دوران بحران‌

زمان تقریبی برای مطالعه: 8 دقیقه

دنیای امروز بیش از هر زمان دیگری با عدم قطعیت و نوسان روبروست. بحران‌های ژئوپلیتیکی، از درگیری‌های نظامی گرفته تا تنش‌های سیاسی و اقتصادی بین قدرت‌های بزرگ. به سرعت می‌توانند بازارهای مالی را تحت تاثیر و معادلات سرمایه‌گذاری را بر هم بزنند. در چنین شرایطی، این سوال کلیدی مطرح می‌شود: سرمایه‌گذاران هوشمند در دوران بحران به کدام دارایی‌ها روی می‌آورند. و چگونه می‌توانند ریسک سبد خود را کاهش دهند؟

این مقاله از اوتت به شما کمک می‌کند تا با درک دینامیک بازارها در شرایط بحرانی ژئوپلیتیکی، تصمیمات آگاهانه‌تری برای حفاظت و رشد سرمایه خود بگیرید.

سرمایه‌گذاری در زمان جنگ و بحران؛ چه چیزی را باید بدانید؟

تنش‌های ژئوپلیتیکی عدم اطمینان را به شدت افزایش می‌دهند. این عدم اطمینان به روش‌های مختلفی بر بازارها اثر می‌گذارد:

• افزایش نوسان (Volatility): اخبار و تحولات مرتبط با بحران به سرعت قیمت دارایی‌ها را بالا و پایین می‌برند.
• فرار به سمت کیفیت (Flight to Quality): سرمایه‌گذاران از دارایی‌های پرریسک خارج و به سمت دارایی‌هایی حرکت می‌کنند که در دوران عدم اطمینان، امن‌تر تلقی می‌شوند.
• اختلال در زنجیره‌های تامین: درگیری‌ها یا تحریم‌ها می‌توانند تولید، حمل و نقل و دسترسی به کالاها و خدمات را مختل کنند که به نوبه خود بر سودآوری شرکت‌ها و قیمت کالاها اثر می‌گذارد.
• تغییر در سیاست‌های پولی و مالی: دولت‌ها و بانک‌های مرکزی ممکن است در واکنش به بحران، سیاست‌های خود را تغییر دهند (مثلاً افزایش مخارج دفاعی، تغییر نرخ بهره).
• کاهش رشد اقتصادی: عدم اطمینان و اختلالات می‌توانند منجر به کاهش سرمایه‌گذاری و مصرف، و در نتیجه کند شدن رشد اقتصادی شوند.

بیشتر بخوانید: هنر تشکیل سبد سرمایه‌گذاری متنوع

سرمایه‌گذاری امن در زمان جنگ و بحران: طلا، دلار یا رمزارزها؟

در دوران تنش، هدف اصلی سرمایه‌گذاران اغلب حفظ ارزش سرمایه است تا کسب سودهای بزرگ. دارایی‌هایی که به عنوان “پناهگاه امن” (Safe Haven Assets) شناخته می‌شوند، معمولاً در این دوره‌ها عملکرد بهتری دارند یا حداقل کمتر از دارایی‌های پرریسک سقوط می‌کنند.

1- طلا (Gold): طلا یک پناهگاه امن سنتی در دوران بحران است. دلایل این امر عبارتند از:

ذخیره ارزش: طلا به عنوان یک ذخیره ارزش در طول تاریخ شناخته شده و ارزش خود را در برابر تورم و کاهش ارزش پول حفظ می‌کند.

2- عدم وابستگی به دولت‌ها و سیستم‌های مالی: قیمت طلا کمتر تحت تاثیر سیاست‌های پولی یا ریسک‌های خاص کشوری قرار می‌گیرد.

3- افزایش تقاضا در دوران عدم قطعیت: در شرایطی که اعتماد به بازارهای سهام و سایر دارایی‌ها کاهش می‌یابد، تقاضا برای طلا به عنوان یک دارایی فیزیکی و قابل لمس افزایش می‌یابد.

4- ارزهای قدرتمند و پایدار: ارزهای کشورهایی با اقتصاد قوی، ثبات سیاسی و بدهی پایین دولتی، در دوران بحران مورد توجه قرار می‌گیرند.

5- دلار آمریکا (USD): به دلیل جایگاهش به عنوان ارز ذخیره جهانی و اندازه و ثبات اقتصاد آمریکا، معمولاً در دوران بحران تقویت می‌شود (پدیده Flight to Quality).

6- فرانک سوئیس (CHF): به دلیل بی‌طرفی تاریخی سوئیس و ثبات بالای اقتصادی این کشور، فرانک سوئیس نیز یک پناهگاه امن محسوب می‌شود.

7- ین ژاپن (JPY): ین نیز به طور سنتی یک پناهگاه امن بوده، اگرچه عملکرد آن در سال‌های اخیر بسته به ماهیت بحران متفاوت بوده است.

8- اوراق قرضه دولتی کشورهای با ثبات (Government Bonds of Stable Countries): به ویژه اوراق قرضه با سررسید کوتاه مدت کشورهای بزرگ و با اعتبار اعتباری بالا (مانند اوراق خزانه‌داری آمریکا – US Treasuries).

این اوراق به عنوان کم‌ریسک‌ترین دارایی‌ها از نظر بازپرداخت تلقی می‌شوند و در دوران ترس، سرمایه‌گذاران به سمت آن‌ها هجوم می‌برند. که باعث کاهش بازده (و افزایش قیمت) آن‌ها می‌شود.

9- برخی کالاها (بسته به نوع بحران): در برخی بحران‌ها، کالاهای خاصی که تولید یا عرضه آن‌ها مستقیماً تحت تاثیر قرار گرفته، ممکن است رشد قیمت را تجربه کنند. به عنوان مثال، درگیری در مناطق تولیدکننده نفت می‌تواند باعث افزایش قیمت نفت شود. اما سرمایه‌گذاری در این بخش نیازمند تحلیل عمیق‌تر و ریسک بالاتری است.

بیشتر بخوانید: سرمایه‌ گذاری در بازارهای جایگزین؛ طلا، رمزارزها و کالاهای اساسی

 
پرریسک‌ترین دارایی‌ها در زمان جنگ و تنش‌های سیاسی را بشناسید

در مقابل، برخی دارایی‌ها در دوران بحران‌های ژئوپلیتیکی به شدت آسیب‌پذیر هستند و بهتر است با احتیاط فراوان یا دوری از آن‌ها در این دوره‌ها برخورد کرد:

A- سهام (Stocks): عدم قطعیت اقتصادی، کاهش تقاضا، اختلال در زنجیره تامین و ریسک‌های خاص می‌توانند سودآوری شرکت‌ها را کاهش و قیمت سهام آن‌ها را پایین بیاورند.

سهام بازارهای نوظهور (Emerging Markets) معمولاً در برابر بحران‌های جهانی و افزایش ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاران، آسیب‌پذیرتر هستند.

B- اوراق قرضه با بازده بالا (High-Yield Bonds – اوراق آشغال): این اوراق که توسط شرکت‌ها یا دولت‌های با اعتبار اعتباری پایین صادر می‌شوند، در شرایط بحرانی ریسک عدم توانایی در پرداخت بدهی بالاتری دارند و قیمت آن‌ها به شدت کاهش می‌یابد.

C- ارزهای دیجیتال (Cryptocurrencies): با وجود بحث‌هایی در مورد نقش بیت‌کوین به عنوان “طلای دیجیتال”، ارزهای دیجیتال به طور کلی دارایی‌هایی با نوسان بسیار بالا هستند. در دوران بحران‌های ژئوپلیتیکی که نقدینگی در بازارها کاهش می‌یابد و سرمایه‌گذاران به دنبال دارایی‌های با ریسک کمتر می‌گردند، ارزهای دیجیتال نیز معمولاً شاهد سقوط قیمت‌های قابل توجهی هستند.

D- دارایی‌های مرتبط مستقیم با مناطق درگیر بحران: بدیهی است که سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌هایی که بخش عمده فعالیت یا درآمد آن‌ها در منطقه درگیر بحران است، یا خرید دارایی‌های فیزیکی در آن مناطق، ریسک بسیار بالایی دارد.

بیشتر بخوانید: ETF چیست و چگونه کار می‌کند؟

 
سرمایه‌گذاری هوشمندانه در دوران بی‌ثباتی: کدام بازارها در اولویت هستند؟

تمرکز در دوران بحران بیشتر باید بر روی بازارهایی باشد که میزبان “پناهگاه‌های امن” هستند:

بازارهای طلا و فلزات گرانبها: رصد قیمت طلا و نقره و ابزارهای سرمایه‌گذاری مرتبط با آن‌ها (مثل ETFهای طلا).

بازارهای ارز کشورهای امن: رصد نوسانات و فرصت‌های احتمالی در جفت‌ارزهایی که یک طرف آن‌ها دلار آمریکا، فرانک سوئیس یا ین ژاپن هستند.

بازار اوراق قرضه دولتی کشورهای معتبر: به ویژه اوراق خزانه‌داری آمریکا. دسترسی به این بازارها ممکن است برای همه سرمایه‌گذاران خرد آسان نباشد، اما رفتار این بازارها نشان‌دهنده سطح ریسک‌پذیری جهانی است.

 
استراتژی‌های کلیدی سرمایه‌گذاری در زمان بحران‌

فراتر از انتخاب دارایی‌های خاص، استراتژی کلی شما اهمیت حیاتی دارد:

تنوع بخشی (Diversification): هرگز تمام تخم‌مرغ‌های خود را در یک سبد قرار ندهید. سبد شما باید شامل ترکیبی از دارایی‌های مختلف (سهام، اوراق قرضه، طلا، نقدینگی) و از مناطق جغرافیایی متفاوت باشد تا ریسک کلی کاهش یابد. در دوران بحران، ممکن است نیاز به بازنگری و تعدیل سبد برای افزایش سهم دارایی‌های امن‌تر داشته باشید.

حفظ نقدینگی (Liquidity): داشتن مقداری پول نقد یا دارایی‌های بسیار نقدشونده، به شما این امکان را می‌دهد. که در شرایط اضطراری نیازهای مالی خود را تامین کنید و یا در صورت افت شدید بازارها، از فرصت‌ها برای خرید در قیمت‌های پایین استفاده کنید.

نگاه بلندمدت (Long-Term Perspective): بحران‌های ژئوپلیتیکی معمولاً گذرا هستند، هرچند که ممکن است پیامدهای بلندمدتی داشته باشند. از تصمیم‌گیری‌های هیجانی و فروش سراسیمه دارایی‌های خوب خودداری کنید. اگر تحلیل بنیادی شما از یک دارایی همچنان مثبت است، نوسانات کوتاه‌مدت ناشی از بحران نباید لزوماً باعث خروج شما شود.

تحلیل دقیق و پیگیری اخبار: درک ماهیت بحران، بازیگران اصلی، و پیامدهای احتمالی آن برای بخش‌ها و صنایع مختلف، به شما در تصمیم‌گیری بهتر کمک می‌کند.

مشاوره با متخصص: شرایط هر فرد و اهداف سرمایه‌گذاری او منحصر به فرد است. دریافت مشاوره از یک مشاور مالی متخصص می‌تواند به شما در تدوین استراتژی متناسب با شرایط خود در دوران بحران کمک کند.

جمع‌بندی

سرمایه‌گذاری در دوران بحران‌های ژئوپلیتیکی چالش‌برانگیز است. اما با درک صحیح رفتار بازارها و تمرکز بر اصول مدیریت ریسک، می‌توان از سرمایه محافظت و حتی در بلندمدت از فرصت‌های ایجاد شده استفاده کرد. “فرار به سمت کیفیت” و پناه بردن به دارایی‌های امن مانند طلا، ارزهای معتبر و اوراق قرضه دولتی با ثبات، رویکردی رایج و منطقی در این دوره‌هاست. در مقابل، دارایی‌های پرریسک و نوسانی مانند سهام (به ویژه سهام شرکت‌های چرخه‌ای و بازارهای نوظهور) و ارزهای دیجیتال نیازمند احتیاط بیشتری هستند.

مهم‌تر از انتخاب دارایی خاص، داشتن یک استراتژی جامع شامل تنوع بخشی، حفظ نقدینگی و نگاه بلندمدت است. با آمادگی، تحلیل دقیق و صبر، می‌توانید از این دوران‌های پرتلاطم نیز با موفقیت عبور کنید.

نظر شما چیست؟

شما در دوران بحران‌های ژئوپلیتیکی چه استراتژی‌ای را برای سرمایه‌گذاری دنبال می‌کنید؟ تجربیات و دیدگاه‌های خود را در قسمت نظرات با ما در میان بگذارید.