زمان تقریبی برای مطالعه: 4 دقیقه

‌

در میان رقابت‌های جهانی و تغییرات اقتصادی، گروه BRICS به‌عنوان یکی از بازیگران کلیدی در تلاش است تا جایگاه دلار را در نظام مالی جهانی به چالش بکشد. این تحولات در حالی رقم می‌خورد که دونالد ترامپ، نامزد ریاست‌جمهوری آمریکا، در یک سخنرانی اخیر وعده داده که بر کالاهای کشورهایی که از دلار فاصله می‌گیرند، تعرفه ۱۰۰ درصدی اعمال خواهد کرد. اما آیا این حرکت، به‌جای تقویت دلار، اقتصاد آمریکا را به چالش نمی‌کشد؟

دلار و نقش تاریخی آن از برتون وودز تاکنون

نظام مالی کنونی جهان، ریشه در توافق برتون وودز ۱۹۴۴ دارد؛ توافقی که دلار را به طلا و سایر ارزها را به دلار متصل کرد. این سیستم ضمن ایجاد ثبات مالی، کنترل کامل نظام مالی جهانی را به آمریکا سپرد.
اما در سال ۱۹۷۱، ریچارد نیکسون با لغو وابستگی دلار به طلا، عملاً این توافق را فروپاشید. این تصمیم منجر به افزایش بی‌سابقه بدهی ملی آمریکا شد. از ۴۰۰ میلیارد دلار در سال ۱۹۷۱، بدهی آمریکا تا سال ۲۰۲۴ به رقم حیرت‌انگیز ۳۵ تریلیون دلار رسیده است.

ظهور BRICS و چالش‌ دلار

در حالی که اقتصاد آمریکا با چالش‌های بدهی و کسری تجاری مواجه است، گروه BRICS با رشد اقتصادی چشمگیر خود، به‌طور طبیعی سهم بیشتری از اقتصاد جهانی را تصاحب کرده است. این گروه که شامل برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی و چهار عضو جدید مصر، اتیوپی، ایران و امارات می‌شود، اکنون ۳۵ درصد از تولید ناخالص جهانی را در اختیار دارد؛ رقمی که از سهم ۳۰ درصدی گروه G7 پیشی گرفته است.

راهنمای جامع سرمایه‌گذاری در سهام

گزینه‌های BRICS برای یک سیستم مالی جدید

ایجاد یک نظام مالی مشترک، پیچیدگی‌های زیادی دارد، اما چندین الگوی تاریخی می‌تواند مسیر پیش‌روی BRICS را هموار کند:

• واحد پولی مشترک مثل ECU اروپا: واحد پولی اروپایی که در پاسخ به نوسانات پس از برتون وودز طراحی شد و زمینه‌ساز پیدایش یورو شد.
• بَنکور (Bancor): پیشنهادی از سوی جان مینارد کینز در کنفرانس برتون وودز. این واحد پولی بر اساس سبدی از کالاهای اساسی مانند نفت و گندم تعریف شده بود. هرچند این طرح به دلیل مخالفت آمریکا عملی نشد، اما اکنون توجه به آن در شرایط ناپایدار تجاری دوباره مطرح شده است.

mBridge؛ پلی برای آینده مالی

در کنار واحد پولی مشترک، چین با همکاری تایلند، امارات و هنگ‌کنگ، پلتفرم mBridge را توسعه داده است. این پلتفرم مبتنی بر فناوری بلاک‌چین، پرداخت‌های بین‌المللی را بدون نیاز به واسطه و با استفاده از ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) ممکن می‌سازد.

mBridge باعث می‌شود مبادلات مالی سریع‌تر، کم‌هزینه‌تر و مستقیم‌تر انجام شوند. برای مثال، یک شرکت تایلندی می‌تواند برنج خود را به یک تاجر سنگاپوری در قالب بات تایلند یا هر ارز توافق‌شده‌ای بفروشد.

ETFهای بیت‌کوین و اتریوم چیستند و چگونه کار می‌کنند؟

انباشت طلا؛ نشانه‌ای از تغییر بزرگ؟

در دو سال اخیر، کشورهای عضو BRICS با خرید بی‌سابقه طلا، سیگنال روشنی به بازارهای جهانی ارسال کرده‌اند. در طول تاریخ، طلا همواره به‌عنوان پشتوانه‌ای برای تثبیت نظام‌های پولی پس از بحران‌های مالی استفاده شده است.

دلار، بدهی و واکنش آمریکا

آمریکا همچنان برای حفظ جایگاه دلار به اقدامات تهاجمی مانند اعمال تعرفه‌ها متوسل می‌شود. اما با توجه به بدهی سنگین ملی و کاهش تمایل کشورها به خرید اوراق قرضه آمریکا، سوال اینجاست که آیا ایالات متحده می‌تواند از بحران پیش‌رو جلوگیری کند؟

نتیجه‌گیری

گروه BRICS با در اختیار داشتن بخش عظیمی از منابع طبیعی و اقتصادی جهان، به دنبال طراحی یک نظام مالی نوین است که متناسب با واقعیت‌های اقتصادی قرن ۲۱ باشد. این تغییر تاریخی می‌تواند پایان ۸۰ سال سلطه دلار و نظام برتون وودز را رقم بزند.